Bestuiving is een belangrijk onderdeel van de levensloop van een plant. Bijen en hommels zijn belangrijke bestuivers. Maar welke soorten bestuiving zijn er eigenlijk? En kunnen alle bijen een bloem bestuiven?
Bestuiving is de overdracht van stuifmeelkorrels vanuit de helmdraad naar de stamper van een bloem. Het zorgt ervoor dat mannelijke cellen bij de eicellen kunnen komen, zodat bevruchting mogelijk is. En als een bloem bevrucht is, komt daar een vrucht uit. Dus bestuiving speelt een grote rol in onze voedselketen. Daarom is een goede bestuiving zo belangrijk.
Soorten bestuiving
Bestuiving kan op verschillende manieren plaatsvinden. Iedereen kent wel de bijen, hommels en andere vliegende insecten die van bloem naar bloem gaan, op zoek naar nectar. Tijdens hun bezoek aan die bloemen nemen ze stuifmeelkorrels mee, die ze afzetten op de volgende bloem. En zo worden die bloemen bestoven. Maar ook andere dieren kunnen voor bestuiving zorgen. Denk aan vogels, vleermuizen en slakken. Daarnaast zijn er nog 2 manier van bestuiven:
- Door de wind, ook wel anemogamie genoemd. Dit komt veel voor bij gras- en boomsoorten, zoals coniferen, populieren, hazelaars, eiken etc.
- Water kan stuifmeelkorrels van de ene bloem naar de andere brengen. Deze vorm van bestuiving noemen we hydrogamie.
Effectiviteit van bijen en hommels
Hoe effectief een bij of hommel een bloem bestuift verschilt per soort. Sommige soorten nemen “per ongeluk” stuifmeelkorrels mee, als ze een bloem bezoeken voor de nectar. De stuifmeelkorrels blijven dan aan de pootjes van de bij hangen. Dit geldt bijvoorbeeld bij de honingbij. Maar bij andere bijen, zoals metselbijen, blijft het stuifmeel aan de buik hangen. Dit is al een stuk effectiever, want dan kan er makkelijker contact worden gemaakt met de stamper van een bloem.
Ook vervoeren metselbijen de stuifmeelkorrels droog, terwijl honingbijen en hommels het vermengen met nectar. In het laatste geval laten de korrels minder makkelijk los en is de kans op een succesvol bestoven bloem kleiner. Wel is het dan weer zo dat hommels een wollige vacht hebben, waar veel stuifmeelkorrels aan blijven hangen. Dat maakt dat hommels toch zeer effectieve bestuivers zijn. Alhoewel dat ook wel afhangt van de plant. Onderzoek heeft uitgewezen dat bij aardbeien honingbijen, hommels en wilde bijen even goed bestuiven. Maar bij appels doen hommels het 6x beter dan honingbijen en solitaire bijen het 3x beter dan honingbijen.
En dan heb je nog de omstandigheden waarin de verschillende bijensoorten actief zijn. Sommige bijensoorten zijn alleen een paar uurtjes per dag actief en vliegen niet uit als het bewolkt is of regent. Maar de metselbij (en dan in het bijzonder de Gehoornde metselbij) vliegt bijna de hele dag, ook als het bewolkt is. Omdat elke bijen- en hommelsoort zijn eigen unieke eigenschappen heeft op het gebied van bestuiven en je graag wilt dat je bloemen zoveel mogelijk bestoven worden, is het raadzaam om een mix van bestuivende bijen en hommels aan te trekken. Op die manier heb je de beste bestuiving en daarmee dus ook de beste vruchten!
